12/3/2023
Video danh ca Tuấn Ngọc hát "Trời vào thu chiều nay buồn lắm em ơi" thay cho "Việt Nam" trong một buổi biểu diễn live do Mây Sài Gòn tổ chức hồi tháng Hai vừa qua tại Sài Gòn.
Video ca sĩ gạo cội Tuấn Ngọc hát "Trời vào thu chiều nay buồn lắm em ơi" thay cho "Việt Nam" ở Sài Gòn đã thu hút sự quan tâm đông đảo của dư luận ở Việt Nam và nước ngoài những ngày gần đây.
Video biểu diễn của ca sĩ Tuấn Ngọc bài hát "Tình Bơ Vơ" của cố nhạc sĩ tài hoa Lam Phương hiện đã được gỡ bỏ trên kênh YouTube tên Mây Lang Thang.
Mây Sài Gòn cho đến nay không đưa ra phản hồi chính thức về vấn đề này.
'Đáng tiếc và lạ'
Bình luận với BBC News Tiếng Việt hôm nay, nhà báo Mạnh Hà của báo Tiền Phong nói có thể chỉ là "nhầm lẫn cá nhân" của nam danh ca.
"Mới tối 7-8/3, Bằng Kiều và Minh Tuyết hát 'Tình Bơ Vơ' tại Cung Văn hóa Hữu Nghị Hà Nội vẫn trung thành với bản gốc. Bài hát cũng dạo gần đây cũng vẫn được Lệ Quyên hay Đàm Vĩnh Hưng thể hiện đúng lời. Nên tôi cho rằng trường hợp của Tuấn Ngọc chỉ là một nhầm lẫn cá nhân. Tuy cũng hơi đáng tiếc và lạ vì đây là bài hát phải nói là rất phổ biến mà một nghệ sĩ gạo cội như Tuấn Ngọc lại không biết câu này."
Càng nhìn em yêu em hơn và yêu em mãi
Dù phút êm đềm xa xưa nay đã đi vào quên lãng
Trời vào thu Việt Nam buồn lắm em ơi
Mây tím đang dâng cao vời Mà tình yêu chưa lên ngôi…
'Tình Bơ Vơ' là một trong ca khúc nổi tiếng của cố nhạc sĩ Lam Phương bên cạnh Chuyến Đò Vĩ Tuyến, Kiếp Nghèo, Thành Phố Buồn, Duyên Kiếp...
Bài hát đã được sáng tác trước năm 1975, và được cấp phép tại Việt Nam từ năm 2017. Giới phê bình âm nhạc cho rằng lời bài hát là sự thể hiện mối tình đơn phương giữa nhạc sĩ Lam Phương và danh ca Bạch Yến.
Nhạc sĩ Lam Phương đã qua đời tại California, Mỹ ở tuổi 83 vào năm 2020. Thời gian sống ở Paris chính là thời gian sáng tác dồi dào nhất của ông với khoảng trên 100 nhạc phẩm trong tổng số 200 nhạc phẩm trải dài suốt cuộc đời âm nhạc của ông
Tuấn Ngọc, 75 tuổi là một ca sĩ nổi tiếng với dòng nhạc trữ tình qua các ca khúc được sáng tác trước và sau 1975 như "Riêng một góc trời", "Mắt lệ cho người", "Rong rêu", "Nỗi lòng người đi", "Khúc Thụy Du"...
Việc ca sĩ Tuấn Ngọc hát sai lời đã vấp phải làn sóng phản ứng giận dữ từ một số khán giả ở Việt Nam lẫn hải ngoại. Có ý kiến cho rằng nam ca sĩ gạo cội và đơn vị sản xuất đã "tự kiểm duyệt" với cụm từ 'thu Việt Nam buồn lắm', để tránh bị chính quyền Việt Nam xem ám chỉ đến tháng 08/1945.
Nhà báo Mạnh Hà cho rằng "Việc hát đúng lời một bài hát đi cùng năm tháng ngoài tôn trọng sáng tạo trí tuệ của nhạc sĩ cũng là tôn trọng lịch sử. Cũng có thể nhà tổ chức Mây Lang Thang từng gặp vấn đề với việc để Khánh Ly hát 'Gia tài của mẹ' nên đã tỏ ra thận trọng quá mức trong trường hợp này chăng?".
"Tình trạng ca sĩ hát nhầm lời hiện khá phổ biến trên sân khấu ca nhạc Việt Nam kể cả trong các chương trình lớn. Dù cho nhà tổ chức thường đều có bố trí màn hình nhắc lời cho ca sĩ vừa nhìn vừa hát. Tháng 9 năm ngoái một nữ ca sĩ thậm chí còn phải nhìn vào tay (trên đó chép lời bài hát) mà vẫn không hát đúng nổi trong một tiết mục đơn ca được phát trực tiếp trên Đài Truyền hình Hà Nội. Đây có thể coi là thảm họa hiếm có trong lịch sử ngành truyền hình", nhà báo Mạnh Hà bình luận thêm.
Bảo vệ tác quyền
Từ Hoa Kỳ, nhạc sĩ Vũ Thành An, nhà sáng lập của Hiệp Hội Vaca (Vietnamese American Copyright Association) đưa ra một góc nhìn khác sau việc ca sĩ Tuấn Ngọc hát sai lời bài 'Tình Bơ Vơ'.
Thông tin từ Vaca cho thấy "Một điều quan trọng là: Từ mấy chục năm nay hầu như bất cứ ca khúc của các nhạc sĩ trước năm 1975 đều bị hát sai một chỗ nào đó. Đây là diễn đàn chung cho các nhạc sĩ xác nhận dòng nhạc cũng như lời nhạc theo đúng với nguyên bản."
Tác giả tuyển tập nhạc nổi tiếng 'Những Bài Không Tên' nhấn mạnh đến vấn đề bảo vệ tác quyền trong cộng đồng người gốc Việt ở hải ngoại trong bình luận gửi đến BBC News Tiếng Việt vào hôm nay.
"Chúng ta nên chung tay xây dựng một sinh hoạt nghệ thuật tốt đẹp hơn ở hải ngoại. Mấy chục năm qua việc sửa lời, không giới thiệu tên tác giả , không trả tác quyền đã trở nên quá phổ biến ở hải ngoại. Người ta đã cho những việc ấy là đương nhiên, bất chấp vi phạm luật pháp và đạo đức. Cần xây dựng lại ý thức đứng đắn trong những người tổ chức show, các ca sĩ, nhắc nhở họ tôn trọng, hỏi ý kiến tác giả, hát đúng nguyên bản, trả tác quyền đầy đủ."
Trở lại 'gập ghềnh'
Chính phủ Việt Nam đã bỏ cấp phép biểu diễn cho các ca khúc ra đời tại miền Nam trước 1975 từ giữa tháng 12/2020, với Nghị định 144, thay vào đó quản lý bằng hậu kiểm
Các ca khúc trước năm 1975, hay còn gọi là "nhạc vàng" đã có một thời gian bị cấm phát thanh và cấm lưu hành sau khi chiến tranh Việt Nam kết thúc.
Cụ thể Chính phủ Việt Nam đã bỏ cấp phép biểu diễn cho các ca khúc ra đời tại miền Nam trước 1975 từ giữa tháng 12/2020, với Nghị định 144, thay vào đó quản lý bằng hậu kiểm.
Tức là các ca sĩ, nhà tổ chức phải tự 'soi xét' xem bài hát mình lựa chọn có vi phạm 4 điều cấm, như "cấm chống phá Nhà nước", "cấm xuyên tạc lịch sử"…, trong nghị định hay không.
Trước đó tháng 3/2017, Cục Nghệ thuật Biểu diễn ra quyết định tạm dừng lưu hành năm ca khúc trước 1975, trong đó có "Con đường xưa em đi", sau đó thu hồi quyết định này.
Show diễn vào tháng 09/2022 có sự tham gia của ca sĩ Khánh Ly bị hủy "cắt điện để kiểm tra vì mục đích an toàn", hay Chế Linh một lần nữa 'bị cấm hát' vào tháng 11/2022 là những sự việc mới nhất liên quan đến khó khăn trong biểu diễn nền 'nhạc vàng' tại Việt Nam.
Vào tháng 10/2022, nhà văn Nguyễn Ngọc Ngạn cho BBC News Tiếng Việt biết trước hai đêm công diễn Paris By Night 134 ở Thái Lan, ông chưa có ý định về Việt Nam, và việc trình diễn âm nhạc của các nghệ sĩ hải ngoại lâu nay vẫn vấp phải sự bất nhất trong chính sách kiểm duyệt của Nhà nước Việt Nam.
Từ 2020, Thúy Nga Paris đã chuẩn bị cho show diễn tại Bangkok. Show diễn ngày 15 và 16/10/2022 khi đó đã thu hút 10.000 khán giả đã có mặt tại Bangkok, có những người thậm chí bay từ Úc, Mỹ... sang Thái Lan nhưng đa số là từ Việt Nam sang.
BBC Tiếng Việt
Nguồn: https://www.bbc.com/vietnamese/articles/c7215d5qg2yo