Nguyễn Kim Tiến
11.2.2012

Đây là tựa đề của một bài hát. Nhạc và lời của Đức Tiến. Một nhạc sĩ tôi chưa bao giờ nghe tên.

Cách đây không lâu, một người bạn chuyển đến tôi bài nhạc này do ca sĩ Thiên Kim hát. Cái tựa đề làm tôi tò mò và mở ra nghe. Phản ứng đầu tiên khi nghe câu đầu tiên là sao giống nhạc TCS quá. Tôi thích ngay bởi vì tôi yêu nhạc TCS. Tôi yêu lời nhạc của ông dù đôi khi tôi mơ hồ hiểu. Và bài hát này cũng thế. Thoạt tiên tôi cũng chẳng hiểu gì và có lẽ cho đến bây giờ tôi cũng không dám chắc rằng tôi đã hiểu. Thế nhưng tôi đã nghe từ đầu đến cuối, nghe như nghe lại một bài nào đó mà tôi đã từng nghe và yêu thích. Âm hưởng có giống nhạc TCS, nhưng với tôi, điều này không thành vấn đề. Vấn đề là tôi thích!

Bốn khúc nhạc đều đều, không có những cao trào để làm bay bỗng thêm như người ta thường đòi hỏi ở một bài nhạc, nhưng với tôi, có lẽ chỉ với tôi thôi, tôi lại thấy bản nhạc rất lôi cuốn bởi âm hưởng đều đều này. Thường âm hưởng đều đều này dễ làm chán nãn người nghe. Nhưng mỗi người có một thế giới cảm nhận riêng mà chúng ta không có quyền đặt để!

Tôi đang không phân tích về nhạc lý vì tôi không đủ khả năng. Tôi chỉ đang phân tích những cảm nhận của tôi theo từng nốt nhạc trầm bỗng và những ý tưởng tôi cảm nhận được. Nói như thế để bạn có cơ hội thả hồn bạn theo từng cảm nhận của tôi mà không bị chi phối bởi đúng sai của nhạc lý.

Sau câu đầu tiên và tiếp theo câu thứ hai trầm trầm, đến câu thứ ba và bốn một chút bay cao để rồi chùng xuống ở câu thứ năm. Một nốt trầm ở cuối câu làm tôi thích thú vô cùng. Tiếp đến và tiếp đến, như bạn biết đấy, nó cứ lên xuống nhẹ đều như hơi thở của một người đàn bà đang hụt hơi đi nhặt cuộc đời mình.

Thật tình, để hiểu ý tác giả muốn nói gì ở bài nhạc này là một thử thách đối với tôi. Tôi mơ hồ, lạc lối trong từng câu chữ nhưng một hình ảnh rất rõ nét bám riết tôi làm đôi mắt tôi dán chặt vào. Đó là người đàn bà. Người đàn bà với dáng mỏng hao gầy, y phục là màu đen mong manh tơ lụa với chiếc khăn quàng cổ màu đen tha thướt đứng giữa trời, mặt ngửa lên, hai tay vói ánh mặt trời, mắt nhắm nghiền, môi mím lại, vầng trán muộn phiền và một trái tim rỉ máu giữa sa mạc mênh mông của đời mình. Phải chi mà tôi có thể vẽ được hình ảnh người đàn bà trong trí tưởng của tôi, một người đàn bà đi nhặt cuộc tình, người đàn bà đi  nhặt đời mình.

Và người đàn bà của tôi là một người điên. Tôi tưởng tượng thế! Điên quá nên cứ tưởng sương đầu ngày là những giọt nắng rơi và màn đêm che lối là nắng tươi của ngày hạ. Thế là cứ triền miên trong tưởng tượng để quên vì đâu mà mình nên tội….

Màn đêm che lối tưởng rằng nắng tươi
Sương đọng trên lá ngỡ giọt nắng rơi
Quên hết vì đâu đời mình nên tội

Phải nói lời bài nhạc này đã làm tôi quay cuồng với những con chữ. Nó mơ hồ, lãng đãng, không rõ thực hư….Tôi đã thấy mình chậm hiểu quá và mắc cở với chính tôi!  Nên tôi chỉ nghe một lần rồi thôi. Tôi bỏ quên như bỏ quên những điều lầm lỡ, không muốn nhớ tới!

Thế nhưng hình ảnh người đàn bà điên trong tôi đã bắt tôi quay về với bà. Bà bắt tôi nhìn rõ suốt bà ta hơn trong mấy ngày nay, bắt tôi phải nghe đi nghe lại nhiều lần bài nhạc. Bà bắt tôi phải nói cho bà biết vì sao tôi tạo ra hình ảnh bà mà lại không hiểu chút xíu nào về bà. Bà là hiện thân của những mảnh đời u tối, bà là hiện thân của những nhọc nhằn, bà là hiện thân của những linh hồn không lối thoát, bà là hiện thân của quá khứ đã bị chôn vùi, phải chăng?

Bà đi tìm, đi tìm và nắm bắt được gì giữa đôi bàn tay bé nhỏ? Sức bà đã kiệt, lòng bà đã héo. Héo như nắng chiều tà. Bà đã khóc thương cho tình bà hay khóc cho người xưa? Một câu hỏi không cần thiết, bởi khóc cho chính mình hay khóc cho ai thì những giọt nước mắt ấy cũng mặn như nhau, ướt đẫm đôi má và mặn đắng đôi môi. Người xưa? Hay Ngày xưa cũng bắt đầu bởi vần ghép “Ng”, bắt đầu cùng một vần giống nhau quá, phải thế không? Vậy thì có cần phải biết mình khóc cho ai?

Ðưa mặt lên khóc thương tình xót xa
Hay khóc người xưa lệ nào cho vừa

Người đàn bà rồi lại đi nhặt đời mình trong đêm để nghe ngay cả côn trùng cũng đang dối nhau, dối đến bao giờ? Và chia chác niềm đau….Tôi ngờ vực sự chia chác này! Chia chác niềm vui thì dễ dàng. Bóng bóng từng chùm bay cao và những tiếng cười vang dội không trung. Còn chia chác niềm đau, mấy ai muốn nhận, mà nếu phải nhận, có lẽ phần nhỏ nhất là phần chúng ta để mắt tới. Khả năng nhận lấy niềm đau không nhiều bằng khả năng nhận những niềm vui, phải thế không?

Rồi người đàn bà, trong bóng tối đen ngòm, lại thấy đời người phai màu! Mà thật ra màu sắc nhanh phai chỉ bởi những tia nắng mặt trời soi rọi.

Con đường đêm vắng côn trùng dối nhau
Chia chác niềm đau đời người phai màu

Thế thì sao bà cứ mãi đi tìm mặt trời? À thì ra mặt trời cũng còn có một chức năng khác là hong nóng tình yêu của loài người. Tình yêu này đã nguội lạnh rồi chăng? Những đống bỏ hoang sao bà lại lầm là thiên đường?

Vậy bà hoá điên vì bà lầm chăng? Lầm cả đời người nên không còn thời gian để nhìn thấy sự thật?

Ở đoạn cuối bài hát này tôi mơ hồ cảm nhận một bẽ bàng, xót xa nhưng là một cảm nhận tuyệt vời ở người đàn bà điên mà tôi tạo ra. Bà đã cho tôi thấy, dù điên vì lầm lẫn, tình yêu của bà không nằm giữa hai người mà tình yêu ấy rộng lớn hơn. Đó là tình yêu của loài người đang cần phải hâm nóng nên suốt đời bà cứ phải đi tìm mặt trời hong nóng  tình yêu không những cho đời bà mà còn cho cả nhân loại.

Người đàn bà đi nhặt mặt trời
Hong ấm tình yêu của loài người
Buồn thương nơi ấy có ngươi hóa điên
Quen mùi chăn gối nhưng chẳng nhớ tên
Trên đống bỏ hoang mà lầm thiên đàng

Và “Quen mùi chăn gối nhưng chẳng nhớ tên”, tác giả muốn nói gì ở đây? Tôi không biết. Nhưng với tôi, có thật sự là căn bệnh lú lẫn của tuổi về già đã làm con người không nhận ra người thân hay đời nhọc nhằn khốn khó, lọc lừa đã làm ta quẩn  trí mà không nhận ra nhau? Cả hai trường hợp, trường hợp nào cũng dẫn đến sự lú lẫn đáng thương!

Tôi đã nghe bài hát, đã cảm nhận và đây chỉ là cảm nhận của riêng tôi. Nếu tác giả tình cờ đọc được bài viết này, tôi mong là tôi đã không làm phiền tác giả. Cảm ơn NS Đức Tiến đã cho tôi có dịp tạo ra người đàn bà của riêng tôi. Và xin cảm ơn CS Thiên Kim đã giúp tôi cảm nhận thêm về người đàn bà của riêng tôi bằng giọng ca thật trầm, đục,  buồn, đầy quyến rũ.

Nguyễn Kim Tiến
11 tháng 2 năm 2012